Stockholm

 

Έχοντας γνωρίσει καλά ή λιγότερο καλά τις υπόλοιπες πρωτεύουσες της Σκανδιναβικής χερσονήσου, η Στοκχόλμη ήταν μια έκπληξη, γιατί είναι η πιο «ευρωπαϊκή», έχει τον αέρα αριστοκράτισσας. Και αυτό είναι λογικό, μιας και η Σουηδία ήταν μια αυτοκρατορία. Η πόλη δικαίως φέρει το παρατσούκλι «Βενετία του Βορρά» -αν και έχουμε πήξει στις Βενετίες και στα Παρίσια, της Ανατολής, του Βορρά και δεν συμμαζεύεται-, αφού είναι χτισμένη πάνω σε αμέτρητα νησιά και το υγρό στοιχείο είναι πανταχού παρόν: αλλά πρόκειται για αλμυρό υγρό στοιχείο, για θάλασσα, και όχι για κανάλια, όπερ και πολύ πιο ευχάριστο.Μείναμε στο Södermalm, ένα μεγαλούτσικο νησί στα νότια της πόλης, ακριβώς κάτω από το Gamla Stan, δηλαδή το παλιό κέντρο. Στα όρια των δύο βρίσκεται το Stadsmuseet, το Hilton και το ξενοδοχείο μας. Το ξενοδοχείο μας ήταν πάμφτηνο για τα Σκανδιναβικά δεδομένα, αλλά δεν το συντιστώ, διότι βρίσκεται πάνω από ένα κλαμπ που έχει τη μουσική στη διαπασών μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες -κάτι που φυσικά δεν μας είπαν όταν το κλείσαμε-, αλλά και διότι το μπάνιο είναι κοινό ανά πέντε δωμάτια. Ήταν πεντακάθαρο μεν -αλλά τι να το κάνεις, άμα δεν έχεις την άνεση να πας για πιπί, όποτε σου’ρθει, με την άνεσή σου.

Το Gamla Stan θυμίζει αρκετά το ιστορικό κέντρο της Ζυρίχης. Αναπτύσσεται εντός δύο μεγάλων αλλά στενών περιφερειακών δρόμων, της Västerlanggatan και της österlanggatan, οι οποίες το περικλείουν. Στην αρχή του (στο Järnstorget) βρίκαμε δύο θησαυρούς. Ένα μαγαζάκι με τουριστικά βιολογικά προϊόντα και ένα παγωτατζίδικο, όπου φτιάχνουν τα χωνάκια επί τόπου, μπροστά σου: το πιο νόστιμο και τραγανό χωνάκι που έχω δοκιμάσει ποτέ! Τα βιολογικά προϊόντα, η υγιεινή ζωή και o vegaterianism/veganism είναι πολύ διαδεδομένα στην Σουηδία, και διατίθενται σε πολύ πολύ λογικές τιμές (όχι όπως στο Βέλγιο για παράδειγμα). Στο vegeterian café, όπου παίρναμε κάθε μέρα πρωινό, φάγαμε απίστευτα νόστιμα σάντουιτς και υπέροχα γλυκά: λεμονόπιτες, κέηκ καρότου, μηλόπιτες, καρυδόπιτες και άλλες τέτοιες νοστιμιές!

 Το Gamla Stan είναι γεμάτο από πανέμορφα μικρά μαγαζάκια και καφέ, αλλά και από πολύ χαριτωμένα κτήρια και μικρές πλατείες. Σε λενα στενό δεσπόζει η Tyska Kyrkan (Γερμανική εκκλησία), η οποία φαντάζει δυσθεώρητη μες τα μικρά και στενά δρομάκια. Στο τέρμα της Västerlanggatan βρίσκεται η Myntagatan και η παραλία. Στην μια της πλευρά αρχίζει το διοικητικό κέντρο με τα κυβερνητικά κτήρια και το Κοινοβούλιο (το οποίο είναι εντυπωσιακά όμορφο) και στην άλλη το Παλάτι, το οποίο είναι επισκέψιμο και επιβλητικό. Υπάρχει μάλιστα και το μαγαζάκι του Παλατιού, όπου βρίσκεις τα πάντα για την βασιλική οικογένεια, αλλά και τα πάντα με διακόσμηση τις φάτσες της βασιλικής οικογένειας! Δίπλα στο Παλάτι, η Storkyrkan, η Μεγάλη Εκκλησία, δηλαδή ο Καθεδρικός Ναός (όπου τελούνται και οι γάμοι των βασιλιάδων), και πίσω της η πανέμορφη Stortorget (μεγάλη πλατεία, αλλά μόνο μεγάλη δεν είναι), με πανέμορφα κτήρια και καφέ. Συνεχίζοντας την βόλτα, από την άλλη πλευρά του Παλατιού, βρίσκεσαι στην συμβολή Slottskajen και Strömbror, όπου συναντιούνται πολλά κανάλια και μπορείς να απολαύσεις πανοραμική θέα των πιο σημαντικών κτηρίων της πόλης. Από δεξιά προς τα αριστερά: το Παλάτι, το Κοινοβούλιο, το Υπουργείο Εξωτερικών και η Όπερα.

Η Όπερα είναι ένα πολύ ενδιαφέρον κτήριο. Στο τέλος του 19ου αι., αποφάσισαν να γκρεμίσουν την παλιά όπερα, η οποία ήταν κατασκευασμένη σύμφωνα με τον νεοκλασσικό ρυθμό, και να την αντικαταστήσουν με ένα κτήριο ιταλικού αναγεννησιακού ρυθμού, κατ’επίδραση της Όπερας της Βιέννης. Δεν ξέρω πώς ήταν το παλιό κτήριο, αλλά το τωρινό είναι εντυπωσιακό, χωρίς να είναι βαρύ. Την εποχή που κατασκευάστηκε η Νορβηγία ανήκε στην Σουηδία, και όλα τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν προέρχονταν από τις δυο αυτές χώρες, σε μια προσπάθεια να αναδειχθεί η ενότητα των δύο -μάλλον αποτυχημένη, εκ του αποτελέσματος κρίνοντας. Όπως και να’χει, η Όπερα είναι πολύ όμορφη, το ίδιο και το καφέ της, που διακοσμημένο με μωβ λουλούδια και φερ φορζέ καθίσματα στο ξύλινο βεραντάκι του, προσφέρει μια εκπληκτική θέα στα κανάλια, το Παλάτι και το Κοινοβούλιο.

 

Αξίζει να σημειωθεί εδώ, πως στην Σουηδία ήδη από το 1719, όλε ςοι εξουσίες του Βασιλιά εκχωρήθηκαν στο Κοινοβούλιο, κατά το Κρομγουελιανό μοντέλο. Μερικά χρόνια μετά, ο Βασιλιάς πραξικοπηματικά ανέκτησε τις χαμένες εξουσίες του, για να τις χάσει και πάλι πολύ σύντομα. Ενδιαφέρον είναι επίσης πως η δυναστεία που κατέχει τον θρόνο μέχρι σήμερα κατάγεται από τον Bernadotte, αξιωματικό του Ναπολέοντα, στον οποίο οι Σουηδοί προσέφεραν τον στέμα, επειδή τον θαύμαζαν. Με την συνταγματική αναθεώρηση του 1974, ο Βασιλιάς χάνει όλες τις εξουσίες, και τον θρόνο έχει δικαίωμα να καταλάβει και γυναίκα.Απέναντι ακριβώς, ξεκινά το City, στην αρχή του οποίου βρίκσεται το Grand Hotel, το μοναδικό ξενοδοχείο πέντε αστέρων της χώρας. Προχωρώντας μέσα στο City, βρίσκουμε την θερινή κατοικία της διαδόχου (όχι και πολύ εντυπωσιακή), την κόκκινη St Jacobskyrkan (όπου πετύχαμε και  πρόβα τη χωρωδίας), και λίγο πιο πέρα τo Kungssträndgarden, μια μεγάλη επιμήκη πλατεία, όπου είδαμε μια υπάιθρια έκθεση φωτογραφίας (παρουσίαζαν τις καλύτερες φωτογραφίες της χώρας κατά την περσινή χρονιά, αν κατάλαβα καλά), μια μικρή συναυλία και πολλά διαφημιστικά σταντς εταιριών, των οποίων τα προϊόντα σχετίζονται με την φωτογραφία. Ήταν πραγματικά πολύ χαλαρωτικά και όμορφα.

Στρίβοντας δεξιά αμέσως μετά, οδηγούμαστε στο Βασιλικό θέατρο, για την κατασκευή του οποίου διενεργήθηκε έρανος, αφού οι αρχές αρνήθηκαν να το χρηματοδοτήσουν (προς τι ονομάστηκε «βασιλικό», αγνοώ). Πρόκειται για πολύ όμορφο κτήριο, μπροστά στο οποίο απλώνεται η Nybrogatan και το λιμάνι. Στον ορίζοντα διακρίνονται άλλα νησιά, ενώ πάνω στην Nybrogatan βρήκαμε μια καταπληκτική έκθεση φωτογραφίας, που παρουσίαζε εικόνες από άγρια ζώα και τοπία, από όλο τον πλανήτη, ενώ τα κείμενα που τις συνόδευαν εδιναν πληροφορίες για τα προστατευόμενα είδη που απεικονίζονταν και για άλλα περιβαλλοντικά θέματα.

Αφήνοντας πίσω μας την παραλία, κατευθυνθήκαμε προς την Hedrig Eleonora Kyrka, η οποία βρίσκεται μέσα σε ένα πάρκο και μπροστά της εκτείνεται μια πλατεία με υπαίθρια καφέ, μερικά από τα οποία στεγάζονται σε τέντες. Πιο πέρα, η Stureplan προοριζόταν για να αποτελέσει το κέντρο της πόλης, εξού και κατασκευάστηκε πάνω της ένα -άσχημο- μπετονένιο μανιτάρι. Η επέκταση της πόλης διαμορφώθηκε αλλιώς, κι έτσι το μανιτάρι ευτυχώς δεν έγινε το κέντρο της! Στην Brunnsgatan, είδαμε ωραία καταστήματα και καφέ -λίγο χλιδάτα, η αλήθεια είναι- και μέσω αυτής καταλήξαμε στο καφέ/εστιατόριο KGB (ω, ναι!), το οποίο διαθέτει όλον τον σχτικό διάκοσμο και φιλοσοφία: ματριόσκες, προτομές του Λένιν, καλάζνικοφ (!), αφίσες, μπουκάλια Στολίσναγια και μια πλούσια βιβλιοθήκη με σχετική βιβλιογραφία. Το φαγητό είναι φυσικά ρώσικο -αλλά όχι πολύ καλό- και το κύριο ποτό είναι η βότκα. Στις τουαλέτες του παραδίδονται απλά μαθήματα ρωσικής: μια φωνή λέει φράσεις στα ρώσικα και μια άλλη τις μεταφράζει στα αγγλικά!

Κατόπιν, πειπλανηθήκαμε στο Blasieholmen, πίσω από την Όπερα, το οποίο έχει έναν κολωνακιώτικο αέρα, και μέσω αυτού καταλήξαμε στο Skäpsholmen. Tο νησί αυτό είναι καταπράσινο και φιλοξενεί το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, το Μουσείο Αρχιτεκτονικής και το Μουσείο Αντολικής Ασίας, αλλά και την Skäpsholmkyrkan, μια μεγάλη οκταγωνική εκκλησία. Στο δίδυμο νησάκι του, βρίσκεται το Kastellet, ένα κόκκινο μικρό καστράκι, πολύ διακριτικά και όμορφα φωτισμένο κατά τις βραδινές ώρες, και όχι επισκέψιμο δυστυχώς. Πάνω στα δυο αυτά νησάκια, επικρατεί απόλυτη γαλήνη και ηρεμία, οι ήχοι που επικρατούν είναι το τραγούδι των πουλιών και οι εικόνες της φύσης εναλλάσσονται με τις εικόνες των

 

υπαίθριων εκθεμάτων του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης. Σε πλήρη αντίθεση, ακριβώς απέναντι βρίσκεται το Λούνα Παρκ, πολύ φωτισμένο και θορυβώδες.Και ακόμα μεγαλύτερη αντίθεση, αλλά και μεγάλη έκπληξη μας προκάλεσαν οι ήχοι ελληνικού σκυλάδικου, προερχόμενοι από μπαρστο Södermalm, ευτυχώς αρκετά μακριά από το Skäpsholmen!

Οι επόμενες δύο μέρες της παραμονής μας στην Σουηδική πρωτεύουσα ήταν βροχερές: μια πολύ γνώριμη σε εμάς βροχή, η βροχή ντουζιέρα (την απολαμβάνουμε 360 μέρες τον χρόνο στην έδρα μας, και δεν μας είχε λείψει ιδιαίτερα). Έτσι, μεταβήκαμε με το μετρό στο östermalm, την πιο πλούσια και αστική γειτονιά της κεντρικής Στοκχόλμης. Περπατήσαμε από το Klaraplan ως το Ιστορικό Μουσείο, ένα μουσείο πρότυπο από πλευράς οργάνωσης, το μουσείο των Vicking! Οφείλω να ομολογήσω, πως αν και έχω σπουδάσει Αρχαιολογία, η προϊστορική εποχή μου είναι αρκετά απωθητική. Και όμως, η αίθουσα με τα προϊστορικά του μουσείου αυτού κράτησ ετο ενδιαφέρον μου αμείωτο. Μπαίνοντας στον πρώτο θάλαμο, παρακολουθούμε την προβολή που αφηγείται τις ιστορίες εννέα σκελετών που έχουν βρεθεί στην Σουηδία, σε εννέα διαφορετικές περιόδους των προϊστορικών χρόνων (από το 8000 πΧ ως το 200 μΧ -η προϊστορική εποχή διαφέρει χρονικά σε κάθε γεωγραφική περιοχή, αφού αναφέρεται στους χρόνους πριν την γραφή, οι οποίοι δεν είναι οι ίδιοι σε ολες τις περιοχές). Μεταξύ αυτών των ιστοριών, ξεχώρισα το Raspberry girl (ναι, Μεγαλειοτάτη μου, εσένα σκέφτηκα!), το οποίο ονομάζεται έτσι, επειδή το τελευταίο γεύμα του ήταν raspberries, σύμφωνα με τα ευρήματα, και το οποίο εικάζεται πως θυσιάστηκε. Στην συνέχεια, περνάμε διαδοχικά στα δωμάτια που εκθέτουν περισσότερες πληροφορίες για κάθε σκελετό και την εποχή του. Τα δωμάτια είναι διαμορφωμένα έτσι ώστε να μεταφέρουν τον επισκέπτη στην εποχή και την περιοχή όπου βρέθηκε ο κάθε σκελετός: περπατάμε σε μοκέτα που έχει το χρώμα και την υφή χώματος, ή χόρτων ή γρασιδιού, ακούμε και βλέπουμε καταρράκτες ή πουλιά ή φύλλα δέντρων που θροϊζουν, ενώ διαβάζουμε τις πληροφορίες και παρατηρούμε τα εκθέματα (ευρήματα από τους τάφους).

Στην αίθουσα που αφορά στους Vickings, βλέπουμε runatic stones, όπλα, κοσμήματα, σκεύη και ενδύματα, αλλά παράλληλα υπάρχουν και προβολές που μας ενημερώνουν τόσο για του Vickings, όσο και για τους άλλους λαούς της Σκανδιναβικής χερσονήσου, όπως οι Saami.

Βγαίνοντας από το Μουσείο, ακολουθήσαμε την Narvägen για να φτάσουμε στο Djurgarden, το δάσος στο οποίο αναφέρθηκα στο προηγούμενο ποστ. Το δάσος αυτό καταλαμβάνει περίπου το ένα τρίτο της έκτασης της πόλης και ένα ολόκληρο νησί. Περιλαμβάνει δέκα μουσεία, συναυλιακούς χώρους, κήπους και μονοπάτια περιπάτου. Δεν μπορέσαμε να επισκεφτούμε το Nordiskamuseet, ήτνα κλειστό λόγω δεξίωσης. Πήγαμε όμως στο Vasamuseet, που είναι αφιερωμένο στη ναυαρχίδα Vasa, η οποία βυθίστηκε κατά το παρθενικό της ταξείδι, στα 1620, λίγο μετά τον απόπλου, λόγω υπερφόρτωσης (την είχαν φορτώσει με πολλά παραπάνω κανόνια από όσα άντεχε). Μετά το ναυάγιο, κατάφεραν να ανασύρουν μόνο μερικά από τα κανόνια, ενώ ολόκληρη η ναυρχίδα ανασύρθηκε το 1961. Στο μουσείο εκτίθεται η ίδια, ολόκληρη και ατόφια (είναι πραγματικά τεράστια!). ενώ παράλληλα βρίσκουμε πληροφορίες, για τα διακοσμητικά της στοιχεία, το πλήρωμα και την ζωή του, την βύθισή της, αλλά και την μέθοδο που χρησιμοποιήθηκε για να ανασυρθεί, την ίδρυση του Μουσείου, την ζωή στην Σουηδία κατά τον 17ο αι., αλλά και τον κήπο του μουσείου, ο οποίος φιλοξενεί ένα σωρό όμορφα φυτά. Το ίδιο το μουσείο έχει την μορφή πλοίου.

Τέλος, επισκεφθήκαμε στο Skansen, ένα τεράστιο πάρκο, όπου εκτίθενται σπίτια από όλη την Σουηδία. Το πάρκο έχει πολύ πυκνή βλάστηση και φιλοξενεί πολλά από τα άγρια ζώα και φυτά που ενδημούν στην χώρα. Ως προς τα ζώα, έχω κάποιες ενστάσεις: αντιπαθώ τους ζωολογικούς κήπους, θεωρώντας πως ουσιαστικά είναι φυλακές για πλάσματα που έχουν μεγάλη ανάγκη από την ελευθερία, και αναγκάζονται να ζήσουν μακριά από το φυσικό τους περιβάλλον. Εδώ, βέβαια, διαφημίζουν πως τα ζώα ζουν σε ημιελεύθερη κατάσταση, και πάλι όμως ο χώρος είναι πολύ περιορισμένος για άγρια ζώα. Είναι φανερό πως ειδικά οι αρκούδες, αλλά και οι φώκιες, βαριούνται θανάσιμα, και περνούν την ώρα τους κολλημένες στις άκρες του χώρου όπου «φιλοξενούνται». Είδαμε πως οι λύκοι είχαν γεννήσει κουταβάκια -τα είδαμε μόνο σε φωτογραφία, αφού τα ίδια τα ζ’ωα είχαν κρυφτεί), γεγονός πολύ παρήγορο,α φού είναι γνωστό πόσο δύσκολο είναι να αναπαραχθούν τα άγρα ζώα σε καθεστώς αιχμαλωσίας. Είδαμε ακόμη älg και järv, τα οποία δνε ξέρω πώς ονομάζονται -αν ονομάζονται- στα ελληνικά. Ακόμα είδαμε μωρά αγριοφούρουνου -αλλά και τους γονείς, κι έτσι μου λύθηκε η απορία για το πώς μοιάζουν, είναι πραγματικά γλυκύτατα!

Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο του Skansen, είναι η διαδορμή του Linné. O Linné (ελληνιστί Λινναίος) ήταν σουηδός φυσιοδίφης, ο οποίος εισήγαγε μια πολύ πρωτοποριακή μέθοδο κατάταξης των φυτών, σύμφωνα με την «σεξουαλική» συμπεριφορά τους. Στην εποχή του αμφισβητήθηκε πολύ, αλλά σήμερα είναι αποδεκτός. Το Skansen προτείνει να ακολουθήσει ο επισκέπτες μια ειδική διαδρομή, στην διάρκεια της οποίας βλέπει πολλά από τα φυτά με τα οποία ασχολήθηκε ο Linné και διαβάζει τις παρατηρήσεις του σε ταμπελάκια αναρτημένα δίπλα στα φυτά.

Κλείσαμε την δεύτερη βραδιά μας στο εστιατόριο Moritz, στο Gamla Stan, το οποίο συστήνω ανεπιφύλακτα. Το περιβάλλον είναι πολύ όμορφο, η εξυπηρέτηση και το φαγητό πολύ καλής ποιότητας, οι τιμές πολύ καλές επίσης, και είναι ένα από τα ελάχιστα που μένουν ανοιχτά μετά τις 10 το βράδυ.

Επί τη ευκαιρία των τιμών, και μιας και το θέμα με έχει απασχολήσει πρόσφατα, αναφέρω ενδεικτικά πως ο καφές στο καφέ της Όπερας (που δεν πρέπει να είναι και το πιο φτηνό) κόστιζε 2,3 ευρώ, το εισιτήριο για το μετρό, 2 ευρώ, ενώ το φαγητό μας κόστισε από 25 ως 40 ευρώ στο άτομο. Ίσως τελικά, η ακρίβεια των Σκανδιναβικών χωρών να είναι άλλος ένας μύθος (με εξαίρεση τη Νορβηγία, από την οποία είχα μια πικρή σχετική εμπειρία πέρισυ).

Την τελευταία μας μέρα θελήσαμε να την αφιερώσουμε στο Μεσαιωνικό Μουσείο, δίπλα στο Κοινοβούλιο, αλλά σταθήκαμε άτυχοι: ήταν κλειστό λόγω προετοιμασίας μιας νέας έκθεσης (αν κατάλαβα καλά και πάλι), κι έτσι περιοριστήκαμε σε μια ακόμα βόλτα στο κέντρο, κάτω από τη βροχή-ντουζιέρα.

Είχαμε την φιλοδιξία να κάνουμε και μια εκδρομή εκτός της πόλης, αλλά φυσικά δεν προλάβαμε. Η Στοκχόλμη προσφέρει κυριολεκτικά άπειρα πράγματα να δεις και να κάνεις. Ακόμα και τώρα, νιώθω πως θα μπορούσα άνετα να περάσω άλλες τρεις μέρες στην Σουηδική πρωτεύουσα, και πάλι να μην προλάβω βα δω όλα όσα θα ήθελα!

_______________________________________________

Φωτογραφίες:

1-Berries

2-Gamla Stan

3-Gamla Stan

4-Nybrogatan

5-Stortorget

6-Trol στο Gamla Stan

7-Βασιλικό Θέατρο

8-Sturaplan

9-St Jakobskyrkan

10-Η Στοκχόλμη όπως φαίνεται από το Skansen

11-Φωτογραφία από την έκθεση στο Kungsträndgarden

12-Aπό την έκθεση στο Nybrogatan

13-Aπό την έκθεση στο Nybrogatan