Υπάρχει στη Μαφάλντα ένα σκιτσάκι, όπου αυτή η καταπληκτική πιτσιρίκα σχολιάζει κάτι σχετικά με τις κοινωνικές αλλαγές και αναφέρεται στις «παλιές δομές που αντιστέκονται». Δεν το θυμάμαι καλά για να το αναπαράγω σωστά και είναι λίγο δύσκολο να το βρω τώρα. Πάντως είναι τόσο αστείο, όσο και αληθινό. Ό,τι και να κάνεις, όσο και σωστά να εντοπίζεις τα επίδικα και τα καίρια σημεία παρέμβασης, όσο συντονισμένος κι αν είναι ο σχεδιασμός σου και όσο καλή η εκτίμησή σου, οι παλιές δομές πάντα θα αντιστέκονται σθεναρά. Χρειάζεται τρομερή δύναμη και αποφασιστικότητα για να σπάσουν.

Πριν από λίγες ώρες συζητούσα με μια καινούρια καλή φίλη για τη διαφορά μεταξύ hear και listen. Δεν επρόκειτο για γλωσσολογικές ανησυχίες τριτοδεσμιτισσών, αλλά για φιλοσοφικο-κοινωνική συζήτηση. Δεν έχει σημασία εδώ ποιο ήταν το θέμα ή η αφορμή της κουβέντας, σημασία έχει πως αυτά τα δύο ρήματα διακρίνει σημαντική εννοιολογική διαφορά, την οποία δεν κάνουμε στα ελληνικά, ενώ κάνουν οι περισσότερες λατινογενείς και αγγλοσαξονικές γλώσσες. Πολιτισμικές διαφορές. Πάντως οι άνθρωποι συνήθως hear, αλλά για να listen απαιτούνται σοβαρές και βασικές προϋποθέσεις, που δεν υφίστανται παρά σπάνια. Τα αυτιά του μυαλού δεν είναι πάντα ανοιχτά, όταν ακούγονται αλήθειες που δυσκολεύουν, είναι μάλλον ανοιχτά μόνο όταν ο ενδιαφερόμενος είναι έτοιμος, και αυτό πρέπει να γίνεται σεβαστό (note to self).

Σχετικά με αυτό ακριβώς το θέμα, πριν από λίγες μέρες, σε μια άλλη συζήτηση περί ανθρωπίνων σχέσεων, μια άλλη καινούρια φίλη διατύπωσε το προφανές πως, αν σε μια σχέση δε νιώθεις άνετα και δε μπορείς να είσαι όλες τις στιγμές ο εαυτός σου, η σχέση δεν έχει νόημα. Η φίλη αναφερόταν σε ερωτικές σχέσεις, αλλά ο κανόνας ισχύει για όλες. Ήταν μια στιγμή αποκάλυψης, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν είχα ξανακούσει κάτι παρεμφερές. Αλλά προφανώς, όλα αυτά τα χρόνια, I was hearing but not listening.

Προχτές, η αγαπημένη Ζακού μού έκανε ένα σχόλιο θανατηφόρο και το συνόδευσε από μια κλασική της ατάκα: ότι γενικά στη ζωή είναι απαραίτητη η ελαφρότητα, είναι απαραίτητο να παίρνεις τα πράγματα χαλαρά και τον εαυτό σου όχι και πολύ στα σοβαρά, αλλιώς δεν την παλεύεις μία. Και αυτό είναι κάτι που είχα heard πολλές φορές, αλλά ήταν η πρώτη φορά που το listened.
Πέραν του ότι αυτός είναι ο συντομότερος τρόπος για να κατακτήσεις την ψυχική ηρεμία και μια καλή ζωή σε προσωπικό επίπεδο, επεκτείνοντας τη σκέψη της, είναι συνετό να συνειδητοποιείς πως αν τοποθετήσεις τον εαυτό σου στις πραγματικές του διαστάσεις, δεν είσαι παρά μια κουκκίδα στον πλανήτη, μια στιγμή στο παγκόσμιο ιστορικό και κοινωνικό πρότζεκτ. Οπότε γενικά ο πλανήτης και η ανθρωπότητα δεν ασχολούνται και πολύ με την πάρτη σου, κι αν αυτό το καταλάβεις, θα ζήσεις καλύτερα. Επίσης, θα παίρνεις σημαντικές αποφάσεις πιο εύκολα, θα διορθώνεις λάθη πιο γρήγορα, θα ζεις καλύτερα και θα είσαι χρησιμότερος στην κοινωνία.

Ο χρόνος που πέρασε ήταν εξαιρετικά σημαντικός σε προσωπικό επίπεδο -εκτός από το δημόσιο και πολιτικό δηλαδή. Συνέβησαν πολλά, κυρίως όμως πήρα σημαντικές αποφάσεις, έκλεισα κύκλους, άνοιξα κεφάλαια, επανόρθωσα μπλοκαρισμένες καταστάσεις. Ο χρόνος που έρχεται σε λίγο είναι δίσεκτος, αλλά εγώ δεν είμαι προληπτική.

Στις αποφάσεις που θα παρθούν, λοιπόν, στα καλύτερα που έρχονται είτε το θέλουν είτε όχι, στην ελαφρότητα που θα καταφέρω και στις παλιές δομές που θα πάψουν να αντιστέκονται. Καλή και όμορφη και δημιουργική χρονιά νά’χουμε.