Poznać w Poznaniu

[Το ποστ αυτό είχε γραφτεί στις αρχές Δεκέμβρη, αλλά για προφανείς λόγους, το μαγαζί δεν είχε όρεξη τότε να δημοσιεύει ποστάκια για ταξειδάκια και weihnachtsmarkt. Έτσι, είπαμε να κάνουμε τώρα ένα ευχάριστο διάλειμμα -μέχρι να ξαναχτυπήσει ο ΜΑΤογιαννάκης].
_______________________

Poznać στα πολωνικά σημαίνει «συναντώ». Σύμφωνα με το θρύλο, τρία αδέρφια, ο Λεχ, ο Τσεχ και ο Ρους συναντήθηκαν για πρώτη φορά, μετά από πολλά χρόνια, στο νησί Tumski, που σχηματίζεται ανάμεσα στους ποταμούς Wrata και Cybina, στην σημερινή Δυτική Πολωνία. Εκεί όπου αργότερα χτίστηκε η πόλη του Poznan, η οποία υπήρξε και μια από τις πρώτες πρωτεύουσες του Πολωνικού κράτους.

πάρκο κοντά στον Σιδηροδρομικό Σταθμό

 

Το Poznan θεωρείται, τρόπον τινά «λίκνο» της πολωνικής εθνικής ταυτότητας. Αυτό, αν κάποιος δει την ιστορία λίγο πιο προσεκτικά, είναι σχετικά ύποπτο, όσο και αλλόκοτο, αν σκεφτεί κανείς πως για πάνω από τέσσερις αιώνες ήταν Πρωσική πόλη και πως η αρχιτεκτονική της όσα και άλλα στοιχεία μαρτυρούν σαφείς χανσεατικές ρίζες. Επίπλέον, οι κάτοικοι του Πόζναν είναι γνωστοί στην ευρύτερη πολωνική περιφέρεια για την καλή τους οργάνωση, την τάξη, το εμπορικό τους δαιμόνιο, το πολυμήχανο πνεύμα τους… Κάποια από αυτά τα στοιχεία τους τοποθετούν πλησιέστερα στους δυτικούς γείτονές τους, από ό,τι στους συμπατριώτες τους, αλλά αυτό, πάνω από όλα δεν τους λέμε, αν δεν θέλουμε να δούμε με τι μοιάζει ένας βίαος και εκνευρισμένος Πολωνός.

Stary Rynek

 

Σε κάθε περίπτωση, η πόλη διαθέτει μακρά ιστορία, πλούσιο και πολυτάραχο παρελθόν (κάθε λίγο άλλαζε χέρια και συχνά η περιφέρειά της αποτέλεσε το σκηνικό πολλών μαχών και βιαιοτήτων). Στο Πόζναν οι Πολωνοί ασπάστηκαν για πρώτη φορά τον καθολικισμό, εδώ είναι θαμμένοι οι φερόμενοι ως ιδρυτές του Πολωνικού κράτους, Μιέσκο και Μπολεσλάβ (στον Καθεδρικό, ο οποίος για την ακρίβεια, βρίσκεται στο νησάκι Τούμσκι και αξίζει μια επίσκεψη), και ήδη από τον 10ο αι. το Πόζναν τοποθετείται μεταξύ των μεγαλύτερων και σημαντικότερων πόλεων της Πολωνίας των Πιαστ (μια από τις σημαντικότερες δυναστείες), από εμπορικής και πολιτικής άποψης.

Stary Rynek

 

Είναι πάντως ενδιαφέρον πως ένα από τα κεντρικότερα μνημεία της πόλης είναι η Bamberka (στο λινκ μπορείτε να δείτε και άλλα μνημεία της πόλης, και να μάθετε πληροφορίες γι’αυτά, αν μιλάτε πολωνικά): οι Bamberg ήταν φτωχοί καθολικοί αγρότες από την Βαυαρία, οι οποίοι εποίκησαν την πόλη πριν από περίπου 300 χρόνια, κατόπιν πρόσκλησης των τοπικών πολωνικών αρχών. Οι αρχές τους κάλεσαν για να εμπλουτίσουν το εργατικό (και ανδρικό) δυναμικό της περιοχής που είχε αποδεκατιστεί από συνεχείς πολέμους. Οι Bamberg ενσωματώθηκαν απόλυτα στον τοπικό πληθυσμό, σε σημείο που πολέμησαν αργότερα κατά της Πρωσίας. Χμμμ…
Στο Stary Rynek υπάρχει και άγαλμα αφιερωμένο στο κορίτσι-Bamberg και στην οδό Mostowa μουσείο που διηγείται την ιστορία τους.

Ratusz, το παλιό Δημαρχείο, σήμερα Μουσείο της πόλης, στο Stary Rynek

 

Σημαντικό είναι να τονιστεί ότι αυτό δεν είναι το μοναδικό παρεμφερές επεισόδειο στην ιστορία της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης (και ανατόλικότερα μη σας πω). Πολύ συχνά γερμανικά φύλα μετακαλούνταν σε ανατολικότερες περιοχές προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες σε εργατικό δυναμικό μετά από πολέμους και άλλες τέτοιες δυσχέρειες που το είχαν αποδεκατίσει. Έτσι γίνεται και σήμερα βρίσκει κανείς γερμανόφωνα χωριά (αρχιτεκτονική, φαγητά κλπ) σε πολλά μέρη στην Βαλτική, στην Ουκρανία, στην Πολωνία, στην Ρουμανία ή στην Μολδαβία (κι ας μην πολυαρέσει αυτή η πραγματικότητα στους σύγχρονους υπέρμαχους της φυλετικής καθαρότητας).
Ξανα-χμμμ…
[Το μαγαζί δεν κρύβει την συμπάθειά του προς τους Γερμανούς, τον πολιτισμό τους, την ιστορία τους και την γλώσσα τους, μεν. Πλην όμως τα παραπάνω είναι η αλήθεια και μόνη η αλήθεια -κύριε Πρόεδρε…].

Stary Rynek

 

Αλλά, ας επιστρέψουμε στο Πόζναν. Σήμερα, είναι μια μεσαίου μεγέθους πόλη (περίπου 600 χιλιάδες κάτοικοι), διάσημη για την ετήσια Εμπορική της έκθεση. Διαθέτει πάνω από 20 μουσεία και περί τα 35 ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα (ιδιωτικά και δημόσια). Ακόμη, διαθέτει πολλούς χώρους πρασίνου, ποδηλατόδρομους, πολύ καλό συγκοινωνιακό δίκτυο (αν και ο επισκέτης δεν το χρειάζεται, μπορεί να πάει παντού με τα πόδια, εκτός αν βρέχει ή αν η θερμοκρασία είναι πολύ κάτω από το 0).

Cafe Behemot

 

Οι Πολωνοί είναι γενικά περήφανοι για το Πόζναν και την περιοχή του (την Βιελκοπόλσκα, που σημαίνει «Μεγάλη Πολωνία»), και οι κάτοικοι της περιοχής το ξέρουν. Μιλάνε με καμάρι την τοπική τους διάλεκτο και διακρίνονται από έναν εμφανή (και χαριτωμένο, στα πλαίσια του φολκλόρ) λοκαλισμό. Η αλήθεια πάντως είναι πως η πόλη τους είναι πανέμορφη.

Tribute στον μέσο Πολωνό (ποδηλάτη)

 

Στο μικρό Στάρε Μιάστο (παλιό κέντρο) ξεχωρίζει η πλατεία Stary Rynek (τα πολωνικά μας φτάνουν για να τα μεταφράσουμε και όλα!), η οποία περιβάλλεται από μια σειρά παραδοσιακών κτηρίων γοτθικής, αναγεννησιακής, μπαρόκ και ρομαντικής περιόδου. Στο κέντρο της πλατείας υπάρχουν άλλα κτήρια που σχηματίζουν ένα μικρό σύμπλεγμα από δρομάκια. Μεταξύ τους ξεχωρίζει το παλιό Δημαρχείο (σήμερα Μουσείο της Ιστορίας της πόλης), αναγεννησιακού ρυθμού: στις 12 το μεσημέρι από το ρολόι του βγαίνουν δύο κατσίκια που τσακώνονται -απομεινάρι παλιού μύθου που αφορά σε ένα μάγειρα που έκλεψε δυο κατσίκια. Το Δημαρχείο σήμερα φιλοξενεί το Μουσείο της πόλης: είναι ενδιαφέρον, αλλά οι λεζάντες είναι μόνο στα πολωνικά -και για το μουσείο η ιστορία σταματά το 1945.
Κοντά στα Χριστούγεννα, εδώ, σε αυτή την πλατεία, οργανώνεται η χριστουγεννιάτικη αγορά, με τα κλασικά ζεστά κρασιά με κανέλα, μπρέτσελ, πιρόγκι (για να έχουμε και κάτι πολωνικό!), πάγκους με χριστουγεννιάτικη πραμάτεια κλπ κλπ. Αυτή η αγορά είναι από τις πιο αυθεντικές του είδους, με την έννοια πως προσφέρει κυρίως ντόπια, τοπικής παραγωγής προϊόντα.
Εκεί πετύχαμε και ετήσια έκθεση γλυπτών από πάγο. Ήταν πολύ όμορφα, αλλά η ειρωνεία είναι πως δεν έκανε αρκετό κρύο και αργά το βράδυ άρχισαν να λιώνουν -το επόμενο πρωί υπάρχαν μόνο τα μισά.

Γύρω από την πλατεία σχηματίζονται παρόμοια δρομάκια γεμάτα καταστηματάκια, καφέ, εστιατόρια και διάφορα παρεμφερή χαριτωμένα ενδιαιτήματα. Χαρακτηριστική είναι η οδός Golebia, όπου δεσπόζει η εκκλησία του Αγ. Στανισλάβ, αλλά και άλλα ενδιαφέροντα κτήρια. Ανάμεσα σε αυτά, η Φραγκισκανική εκκλησία και το παλιό κάστρο (13ου αι.).

Στην πλατεία Mickiewcza, λίγο πιο μακριά, βρίσκονται δύο μνημεία, το άγαλμα του ομώνυμου λογοτέχνη που θεωρείται εθνικής εμβέλειας και σημαντικός για την αφύπνιση της εθνικής ταυτότητας στον 19ο αι. και ένα μνημείο αφιερωμένο στην εξέγερση του 1956 (για την οποία γίνεται πάρα πολύς λόγος και μοιάζει οι ντόπιοι να μην θυμούνται να έχουν κάνει κάτι άλλο στους δέκα και βάλε αιώνες της ιστορίας της πόλης τους εκτός από αυτό. Αλλά ας είναι…).
Στην παρακείμεη οδό Sw. Marcin αξίζουν πολύ το Πανεπιστήμιο και το κάστρο Zamek, το οποίο είναι επισκέψιμο και κρύβει μια ενδιαφέρουσα ιστορία. Το κάστρο κατασκευάστηκε το 1905 επί Κάιζερ. Στα χρόνια της ναζιστικής κατοχής, ο τοπικός έπαρχος του Ράιχ το «ανακαίνισε» (δλδ του άλλαξε τα φώτα) με στόχο να μπορεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες του Φύρερ, όταν αυτός θα έκανε την τιμή στην πόλη να περνάει από κει. Το κάστρο υπέστη ακόμα περισσότερες φθορές κατά την απελευθέρωση από τον Κόκκινο στρατό (παρεμπιπτόντως κανείς δεν θυμάται εδώ πως η απελευθέρωση από το Ράιχ έγινε από τον Κόκκινο στρατό, αλλά όλοι θυμούνται την διπλή εισβολή του 1939), αλλά επισκευάστηκε στα χρόνια μετά τον πόλεμο. Πολλοί ήθελαν να γκρεμιστεί εντελώς, αλλά τελικά αυτό δεν συνέβη και σήμερα φιλοξενεί το Πολιτιστικό κέντρο (από το 1962).

Φραγκισκανική εκκλησία: τοπική χορωδία προβάρει χριστουγεννιάτικα κάλαντα

 

Ένα ακόμα μέρος που αξίζει να επισκεφθεί κανείς είναι η Cytadela, ένα φρούριο στα βόρεια της πόλης, που περβάλλεται από ένα τεράστιο και εντυπωσιακό πάρκο. Στο πάρκο φιλοξενούνται και τα νεκροταφεία των συμμάχων από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (με τις αντίστοιχες επιτύμβιες στήλες, άλλη για τους Δυτικούς, άλλη για τους Σοβιετικούς), αλλά και ένα αμφίσημο μνημείο του 2002 που εικονίζει ακέφαλους ανθρώπους να περπατούν και έχει προκαλέσει πολλές συζητήσεις σχετικά με το νόημά του.

Zamek (κάστρο) του Κάιζερ

 

Από το πλούσιο εβραϊκό στοιχείο του παρελθόντος, δυστυχώς το μόνο που σώζεται πλέον είναι η Συναγωγή, που χρησιμοποιείται πια σαν… δημοτική πισίνα. Το Auschwitz, βλέπετε, δεν βρίσκεται πολύ μακριά.

Επειδή, όμως μια επίσκεψη είναι μισή αν δεν δοκιμάσει κανείς τα εστιατόρια, τα μπαρ και τα καφέ του τόπου, το Krot’s digest σας προτείνει τα κάτωθι:

Εστιατόρια:
1. Markowa Knajpka, ul. Kramarska: εξαιρετικό ντόπιο φαγητό, μινιμάλ ρουστίκ ατμόσφαιρα, συμπαθέστατα τα κορίτσια!
2. Kresowa, Stary Rynek: ντόπιο φαγητό, όπως το τρώνε οι ντόπιοι, χωρίς φιοριτούρες!
3. Chlopskie Jadlo, ul. Franciszkanska: επίσης πολωνική κουζίνα, δύσκολο να βρεις τραπέζι, ελαφρώς τουριστοπαγίδα.
4. Bamberka, Stary Rynek: πιο σικ, πιο ακριβό, πιο εξευρωπαϊσμένο, αλλά νόστιμο.

Cafe Atmosfera

 

Cafes/Bars😐
1. Cocorico, ul. Swietoslawska: νομίζει πως είναι κλασικό γαλλικό καφέ, αλλά ευτυχώς δεν είναι. Τα γαλλικά καφέ είναι τόσο βαρετά, ενώ αυτό είναι πολύ χαριτωμένο! Νοστιμότατα σάντουιτς! Στο πικάπ: Εdith Piaf.
2. Bordo, ul. Zudowska: πανέμορφο, ξύλινο, με μικρά δωματιάκια. Τέλεια μανιαταρόσουπα και κέικ τυριού. Στο πικάπ: Yann Tiersen.
3. Behemot, ul. Kramarska: ποιος θυμάται τι είναι ο Behemot; όποιος ξέρει, κερδίζει την απεριόριστη εκτίμησή μου, για τα πολύ υψηλού επιπέδου αναγνώσματά του. Το καφέ πάντως είναι ό,τι πρέπει για γατόφιλους, έχει φωτογραφίες και ζωγραφιές με γάτες παντού και είναι πολύχρωμο. Αν δεν έπαιζε και Barry White, θα ήταν τέλειο.
4. Proletaryat, ul. Wroclawska: πουλάει ακόμα ο Λένιν. Τεράστια προτομή στη βιτρίνα και όλα θυμίζουν την εποχή της KGB, αλλά έχει παραγίνει πια tourist attraction αυτό το πράγμα. Παίζει πολύ καλή μουσική -και είναι από τα πιο αξιοπρεπή του είδους του!
5. Lizard King, Stary Rynek: ροκιές στο κέντρο της πόλης.
6. Atmosfera, ul. Mokra: όπως το λέει το όνομά του, πολύ ατμοσφαιρικό. Εξαιρετική επιλογή τσαγιών. Στα πικάπ: μουσική 40s.

Ένα από τα γλυπτά από πάγο: οι κατσίκες του Δημαρχείου!

Προφανώς, το Πόζναν δεν είναι ο πρώτος προορισμός κάποιου που ζει στην Ελλάδα. Αν όμως βρεθείτε στα πέριξ και έχετε την ευκαιρία και τον χρόνο, αξίζει πολύ τον κόπο να περάσετε δυο τρεις μέρες εδώ.

Για το τέλος, θα ήθελα να σημειώσω πως η συμπεριφορά των Πολωνών προς τους ξένους έχει βελτιωθεί άρδην σε σχέση με πριν από δυόμιση χρόνια. Οι άνθρωποι πλέον είναι φιλόξενοι και χαμογελαστοί -όχι βέβαια διαχυτικοί, αλλά έμαθαν να χαμογελούν! Μεγάλη πρόοδος!
Εκείνο που δεν άλλαξε, αλλά μάλλον επιτάθηκε είναι η εμφανέστατη, ως και προκλητική αστυνομοκρατία και στρατοκρατία. Η παρουσία του στρατού και της αστυνομίας δεν κρατά καν τα προσχήματα, στους δρόμους κυκλοφορούν πάρα πολλοί πρόσκοποι, ενώ από την παρακείμενη στρατιωτική βάση, συχνά απογειώνονται πολεμικά αεροπλάνα με εκκωφαντικό θόρυβο.

"παρέλαση" προσκόπων