Hopplà!

Είμαι πολύ στενά συνδεδεμένη με την περιοχή της Αλσατίας, για δύο σημαντικούς λόγους. Εκτός του ότι πέρασα εκεί έναν ολόκληρο -φοιτητικό- χρόνο, η Αλσατία είναι η μία γενέτειρα του καλού μου. Το Στρασβούργο, συγκεκριμένα, είναι για μένα φοιτητικές αναμνήσεις και οικογένεια -πέρα από μια από τις πιο όμορφες και γραφικές ευρωπαϊκές πόλεις.

Η Αλσατία είναι ένας ευλογημένος τόπος. Μια μακρόστενη λωρίδα γης που εκτείνεται μεταξύ του Ρήνου και της οροσειράς των Vosges, μια απίστευτα εύφορη πεδιάδα και ένα πολύ πλούσιο -σε άνθρακα και όχι μόνο υπέδαφος- είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της: εξού και αποτέλεσε μήλον της έριδος μεταξύ γαλλικού και γερμανικού κόσμου επί σειρά αιώνων.

Η Αλσατία κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους, και κατόπιν κληροδοτήθηκε στην Αγία Γερμανική Αυτοκρατορία και στον Καρλομάγνο. Το 1637 καταλαμβάνεται από τους Γάλλους και συνεχίζει να ανήκει στην γαλλική επικράτεια μέχρι τα χρόνια της Γαλλικής Επανάστασης. Τότε, οι Αλσατοί αντιμετωπίζουν την επανάσταση μάλλον εχθρικά και πολλοί από αυτούς γίνονται εμιγκρέδες στην Πρωσική επικράτεια. Κατά τους Ναπολεόντιους πολέμους, η Αλσατία παραμένει φυσικά γαλλική επαρχία, ενώ στην διάρκεια του 19ου αι. αλλάζει χέρια κάθε τρεις και λίγο, για να καταλήξει στην Γερμανία του Bismark από το 1871 ως το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στον Μεσοπόλεμο αποτελείο γαλλικό έδαφος, ενώ το 1940 προσαρτάται -φυσικά- στο Γ’ Ράιχ. Από το 1945, τα εδάφη της αποτελούν δύο από τα 90 γαλλικά διαμερίσματα (Άνω και Κάτω Ρήνος).

Με τέτοιο παρελθόν, η ταυτότητα του Αλσατού είναι δύσκολο να οριστεί. Η τοπική διάλεκτος -τα αλσατικά- είναι εντελώς ακατανόητη από τους Γάλλους, αλλά πλήρως εύληπτη για κάθε γερμανόφωνο (και δη τους Ελβετούς και τους Λουξεμβούργιους -οι τρεις αυτές διάλεκτοι μοιάζουν πολύ). Το χαρακτηριστικό επιφώνημα Hopplà  είναι κοινό ένθεν κακείθεν του Ρήνου, ενώ η πιο κοινή βρισιά σε όλη αυτή την περιοχή είναι ashloch.

Η καταπληκτική αλσατική κουζίνα περιλαμβάνει κυρίως choucroutte (γερμανιστί sauerkraut: η ειδοποιός διαφορά είναι πως εκεί που οι γερμανοί βάζουν ξύδι, οι αλσατοί βάζουν λευκό κρασί), baekoffe, flammekuchen, jambonneau (ξεοροψημένο χοιρινό μπούτι -ΟΛΟ το μπούτι!) και ζαμπονόπιτα -ακόμα και οι ονομασίες διόλου γαλλικές δεν είναι. Τα περίφημα αλσατικά κρασιά είναι κυρίως λευκά -ποικιλίες Riesling, Pinot και το γλυκό Gewürtzstreiminer. Βέβαια, οι Αλσατοί πίνουν κυρίως μπύρα (Kronenburg, Meteor και Fischer). Με δυο κουβέντες, η Αλσατική κουζίνα είναι εξαιρετική επειδή έχει προσδώσει την γαλλική φινέτσα σε κατεξοχήν γερμανικές ιδέες, έχοντας κρατήσει τις γερμανικές ποσότητες.

Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η γαλλική πολιτική επεδίωξε να επιβάλει την γαλλική κουλτούρα σχεδόν απαγορεύοντας την διάλεκτο και γαλλικοποιώντας τα τοπωνύμια (όπου k, βάζουμε c). Η περιοχή όπου οι Γερμανοί αξιωματικοί είχαν χτίσει τις κατοικίες τους κατά τον πόλεμο, πριν το 1945 ονομαζόταν Germania. Μετά το 1945, ονομάστηκε Gallia. Οι Αλσατοί που βρίσκονταν στα μαθητικά θρανία στις δεκαετίες του 50 και του 60, διηγούνται πως έτρωγαν ξύλο, αν τολμούσαν να μιλήσουν αλσατικά. Όταν αργότερα αφυπνήσθηκαν οι ευαισθησίες σχετικά με τις ντοπιολαλιές, ήταν κάπως αργά: ελάχιστοι εκπρόσωποι της νέας γενιάς μιλούν αλσατικά. Η επίσημη γαλλική πολιτική φέρθηκε έξυπνα πάντως: στο Στρασβούργο υπάρχει ένα από τα τρία Εθνικά θέατρα της χώρας, μία από τις λίγες Εθνικές Βιβλιοθήκες και Όπερα. Επίσης, όταν δώθηκε στην Γαλλία η ευκαιρία να φιλοξενήσει ένα θεσμικό όργανο της τότε ΕΟΚ (το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο) επέλεξε να το εγκαταστήσει στο Στρασβούργο. Για να καταλάβετε, το Στρασβούργο βρίσκεται ακριβώς πάνω στα σύνορα με την Γερμανία: το κέντρο της πόλης απέχει από το κέντρο της πλησιέστερης γερμανική κωμόπολης 20 λεπτά με το ποδήλατο, και το φυσικό σύνορο είναι ο Ρήνος.

 

 

Σήμερα, οι περισσότεροι Αλσατοί νιώθουν Γάλλοι, λίγοι νιώθουν Γερμανοί -αλλά ένα σημαντικό ποσοστό εξακολουθούν να νιώθουν Αλσατοί. Δηλαδή; Δηλαδή έχουν αυτά τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά που πολύ συχνά αναπτύσσονται σε παραμεθώριες περιοχές. Μια νοοτροπία ανάμεικτη, μια κουζίνα ανάμεικτη και έθιμα επηρρεασμένα και από τις δυο χώρες : δηλαδή αυθεντικά. Μιλούν γαλλικά με γερμανική προφορά, ενώ τα αλσατικά μοιάζουν με γερμανικά με γαλλική προφορά.

Το Στρασβούργο θεωρείται επίσης η πρωτεύουσα των Χριστουγέννων. Πέντε εβδομάδες πριν από τα Χριστούγεννα, η πόλη φοράει τα γιορτινά της και το παραμύθι αρχίζει. Το Στρασβούργο φιλοξενεί την πιο φινετσάτη Χριστουγενιάτικη αγορά (αλσατιστί Kristkindermärik), όπου ο κόσμος προμηθεύεται χριστουγεννιάτικα στολίδια και δώρα, τρώει flammekuchen και bretzel και πίνει μπύρα ή glühwein. Και όταν λέμε «ο κόσμος» εννοούμε όλος ο κόσμος στον ευρύτερο γαλλογερμανικό άξονα: για να βρει κανείς δωμάτιο σε ξενοδοχείο κατά την διάρκεια του Δεκεμβρίου, πρέπει να έχει φροντίσει να κλείσει από τον Ιούλιο.

Έτσι κι εμείς περάσαμε το σαββατοκύριακο στο πανέμορφο Στρασβουργάκι. Φάγαμε και ήπιαμε, ως συνήθως, μέχρι τελικής πτώσεως, κάναμε τις βόλτες μας στα γραφικά δρομάκια και πήγαμε για ποτό στην γραφικότατη Petite France (πραφανές το γιατί ονομάζεται έτσι).

Μια πολή όμορφη και κλασική βόλτα στην πόλη, ξεκινά από την Gallia, όπου βρίσκεται το κεντρικό κτήριο του Πανεπιστημίου και η προτεσταντική εκκλησία Saint Paul. Ακολουθεί τις γραμμές του τραμ μέχρι την Place de la République, για να θαυμάσει ο επισκέπτης τα κτήρια του Εθνικού Θεάτρου, της Εθνικής Βιβλιοθήκης και της Νομαρχίας. Κατόπιν, στρίβει αριστερά στην Όπερα, διασχίζει την Place Broglie και κατευθύνεται προς την Place Kléber. Στροφή στην Langstross (Grande Rue γαλλιστί) και κατόπιν αριστερά, έσα από τα μικρά δρομάκια καταλήγει στον εντυπωσιακό Καθεδρικό ναό (οι Γάλλοξ λένε πως είναι ο ψηλότερος της Ευρώπης, αλλά να μην τους πιστέψετε). Κατόπιν, στρίβοντας δεξιά, περνάτε από το Palais des Rohan και φτάνετε στο ποτάμι (λέγεται Ill και είναι παραπόταμος του Ρήνου). Ακολουθώντας το ποτάμι, προς τα αριστερά, θα φτάσετε και στην Petite France, όπου αξίζει να χαθείτε στα μικρά δρομάκια.

Μια άλλη βόλτα που αξίζει πολύ είναι η επίσκεψη στο πάρκο της Orangerie, όπου ο Ναπολέων είχε κατασκευάσει ένα παλατάκι και ένα πορτοκαλεώνα για την Ζοζεφίνα. Οι εραστές της φύσης, θα ευχαριστηθούν επίσης μια βόλτα το δάσος του Pourtalès.

Εμείς δεν τα κάναμε όλα αυτά, μόνο μερικά -καθότι λίγος ο χρόνος, η επανάληψη δεν είναι πάντα μητέρα της γνώσης, αλλά είχαμε και άλλα πράγματα για να ασχοληθούμε! Όπως για παράδειγμα, ο Evan (ή Παμούκ, διίστανται οι γνώμες περί του ονόματός του), ο οποίος βρεθηκε αδέσποτος και χτυπημένος, περιμαζεύτηκε από την φιλοζωική και ο θείος τον έσωσε από βέβαιη ευθανασία. Τώρα πια είναι ο καινούριος συγκάτοικος της γιαγίας, τρώει λουκάνικα και ζαμπόν και χοροπηδάει χαρούμενος στον κήπο με το γκυ! 🙂