Auf der anderen Seite

Δεν ξέρω αν γνωρίζετε τον Φατίχ Ακίν. Πριν από τρία χρόνια πάντως αυτός ο Τούρκος -δεύτερης γενιάς μετανάστης στην Γερμανία- κατέπληξε το Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου και απέσπασε την Χρυσή Άρκτο, παρουσιάζοντας την ταινία «Gegen die Wand» (Κόντρα στον τοίχο -αν και δεν είμαι σίγουρη αν μεταφράστηκε έτσι στην Ελλάδα), την πρώτη από την τριλογία «Liebe, Tod und Teuffel» (Aγάπη, Θάνατος και Κόλαση). Σε εκείνη την ταινία, παρουσίαζε με πολύ γλαφυρό τρόπο πόσο καταστροφικές συνέπειες μπορεί να έχει η προσπάθεια επιβολής των ισλαμικών αρχών σε νέους που μεγαλώνουν σε ένα καθαρά δυτικό περιβάλλον -αλλά παράλληλα έπλεξε και μια πολύ όμορφη, όσο και τραγική ιστορία αγάπης, που φλερτάρει με τον θάνατο, αλλά δεν τον αγγίζει.

Εκτός από την υπέροχη -όσο και τραγική- ιστορία, σε εκείνη την ταινία όλοι είχαν θαυμάσει και την πανέμορφη και ταλαντούχα Sibel Kekilli, παρά τους παράπλευρους ψιθύρους περί συμμετοχής της σε πονηρού περιεχομένου φωτογραφίσεις.

Τρία χρόνια μετά, ο Ακίν επανέρχεται με το δεύτερο μέρος της τριλογίας του. Στο «Auf der anderer Seite» (Από την άλλη πλευρά), θίγονται τα θέματα των δυσχερειών που αντιμετωπίζουν οι Τούρκοι μετανάστες στην Γερμανία, αλλά και το πολύ μεγάλο πρόβλημα των πολιτικών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία, η υποκριτική σιωπή της επίσημης Δύσης και η αφελής άγνοια των απλών δυτικών ανθρώπων. Όλα αυτά όμως, μέσα από τις αλληλοεμπλεκόμενες τραγικές ιστορίες έξι ανθρώπων, όπως αυτές ξεδιπλώνονται σε ένα σφιχτοδεμένο και καλοδουλεμένο σενάριο.

Ένας γιος θυμώνει με τον πατέρα του και τον εγκαταλείπει. Μια μητέρα ταπεινώνεται για την κόρη της. Μια κόρη χάνει την μητέρα της. Μια άλλη μητέρα χάνει την κόρη της, όταν εκείνη ακολουθεί τον έρωτα αλλά βρίσκει τον θάνατο. Έξι άνθρωποι εγκαταλείπουν τη Βρέμη για να συναντήσουν την μοίρα και την αλήθεια στην Κωνσταντινούπολη. Μεσά από αυτό το ταξείδι, όλοι χάνουν κάτι πολύτιμο -κάποιοι κερδίζουν κάτι άλλο εξίσου πολύτιμο.

Yeter στα τούρκικα σημαίνει «αρκετά». Η Yeter ήταν το έβδομο παιδί μιας φτωχής οικογένειας στην Τουρκία και μετανάστευσε στην Γερμανία, όπου εργάζεται ως πόρνη. Τα χρήματα που κερδίζει τα στέλνει στην κόρη της, η οποία σπουδάζει στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί, στην Βρέμη, την συναντά ο Αλί και της προτείνει να εγκαταλείψει το πεζοδρόμιο για να γίνει ουσιαστικά η προσωπική του πόρνη. Όταν εκείνη δέχεται, πυροδοτεί μια σειρά αλυσιδωτών αντιδράσεων και συνεπειών, που οδηγούν στην αλήθεια, αλλά και στο θάνατο, ανθρώπους που συνδέονται μαζί της, αλλά και άλλους που ούτε καν τους γνωρίζει. Ο γιος του Αλί, ο Nejat, είναι καθηγητής Γερμανικής φιλολογίας στο Αμβούργο, αλλά εγκαταλείπει τα πάντα για να επιστρέψει στην Κωνσταντινούπολη αναζητώντας την Ayten -την κόρη της Yeter. H Ayten κάνει το αντίστροφο ταξείδι αναζητώντας την ελευθερία και την μητέρα της, αλλά τελικά βρίσκει την Lotte. Οι δυο τους θα ξανακάνουν το ανάποδο ταξείδι προς την Κωνσταντινούπολη χωριστά. Και λίγο αργότερα, το ίδιο ταξείδι κάνει η μητέρα της Lotte -αλλά για εκείνην είναι πολύ αργά. Αυτό που θα μάθει η μητέρα της Lotte είναι πως η κόρη της επανέλαβε στην ζωή της το ίδιο μοτίβο με την ίδια.

Διστάζω να αποκαλύψω περισσότερα για την ιστορία, γιατί είναι αδύνατο να αποτυπωθεί αυτή σε ένα σύντομο κείμενο, αλλά και επειδή πρόκειται για ένα εξαιρετικά σύνθετο σενάριο, γεμάτο εκπλήξεις μέχρι και το τελευταίο λεπτό. Ο Ακίν έχει δημιουργήσει μια πολύ συνεκτική και μεστή ιστορία, γεμάτη δεύτερες αναγνώσεις, ενώ οι χαρακτήρες του είναι απόλυτα ολοκληρωμένοι, όσο και τραγικοί. Είναι αξιοσημείωτο πάντως ότι δεν υπάρχουν πρωταγωνιστικοί και δευτερεύοντες χαρακτήρες: και οι έξι κατέχουν το ίδιο ειδικό βάρος στην ταινία -και είναι όλοι αλληλένδετοι μεταξύ τους, ακόμα και αν δεν συναντιώνται ποτέ.

Η ταινία διατρέχεται από ένα σαφές πολιτικό στίγμα, αλλά παράλληλα ξεδιπλώνει κοινωνικές αναφορές, διαθέτωντας μια πολύ ανθρώπινη και προσιτή διάσταση. Σε καμία στιγμή δεν ρέπει προς τον διδακτισμό, όσο και να το θέμα εμπεριέχει αυτή την παγίδα. Σε όλη την διάρκειά της ακόμη, οι προσωπικές επιλογές παίζουν μια παρτίδα σκάκι με τις αναπόδραστες πραγματικότητες της ζωής, της κοινωνικής και πολιτικής πραγματικότητας -και δεν κερδίζει καμιά πλευρά: πρόκειται για απόλυτα αλληλεπιδρώμενους παράγοντες. Οι ήρωες επιλέγουν τις κινήσεις τους, αλλά βρίσκονται και δέσμιοι παραγόντων που αγνοούν ή δεν μπορούν να ελέγξουν.

Επιβάλλεται να σημειωθούν, τέλος, οι εξαιρετικές ερμηνείες της Nürgul Yesilçay στο ρόλο της Ayten και του Baki Davrak στο ρόλο του Nejat, ενώ η Hanna Schygulla ερμηνεύει συγκλονιστικά το ρόλο της Susanne Staub, της μητέρας της Lotte. Ειδικά η ερμηνεία της Schygulla κλέβει την παράσταση, καθώς διέπεται από μια ισορροπία εσωτερικότητας, εξάρσεων και ειρωνείας. Πρόκειται βέβαια για μια πολύ μεγάλη ηθοποιό.

Συστήνω ανεπιφύλακτα να μην την χάσετε -και να αναζητήσετε και την προηγούμενη του Ακίν, αν δεν την έχετε δει. Η ταινία διακρίθηκε στο Φεστιβάλ των Καννών, αποασπώντας το Βραβείο Σεναρίου και το Οικουμενικό Βραβείο.

Μια πολύ καλή κριτική, μπορείτε να διαβάσετε και εδώ -μόνο στα γερμανικά, δυστυχώς.