Οι ευρωεκλογές πλησιάζουν. Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω πώς ακριβώς είναι το κλίμα στην Ελλάδα, διότι ομολογώ πως η ενημέρωσή μου προέρχεται αποκλειστικά από το διαδίκτυο (εφημερίδες, tvxs και βλογζ), και αυτό αποτελεί συνειδητότατη επιλογή. Πληροφορήθηκα όμως ότι οι γνωστοί ανερμάτιστοι και δόλιοι μικροφωνοφόροι επιχειρούν να στήσουν ένα κλίμα που να προκαλέσει μεγάλη αποχή, βοηθούντος του τριημέρου και της καλοκαιρίας.

Καλώς ή κακώς, είτε μας αρέσει είτε όχι ζούμε σε μια κοινωνία της οποίας το πολίτευμα είναι η αστική δημοκρατία. Η αστική δημοκρατία είναι μάλλον το λιγότερο κακό από τα πολιτεύματα που έχουν ως τώρα εφαρμοστεί -κατά την ταπεινή γνώμη της γράφουσας, δεν είναι το ιδανικό πολίτευμα, πλην όμως αυτό μας βρίσκεται, με αυτό πορευόμαστε. Το πολίτευμα αυτό λειτουργεί με αντιπροσωπευτικό χαρακτήρα, όσοι πολίτες δηλαδή έχουν το δικαίωμα του εκλέγειν, επιλέγουν αυτούς που θα τους εκπροσωπήσουν σε διάφορα επίπεδα (από τις τοπικές κοινωνίες μέχρι την υπερ-βουλή της ΕΕ). Τι σημαίνει «εκπρόσωποι των πολιτών»; Σημαίνει πως, όσοι ψηφίζουμε, επιλέγουμε ποιοι θα διαχειριστούν τα κοινά: για να το κάνουμε τάληρα, ποιοι θα διαχειριστούν τις ζωές μας. Προσοχή: οι «εκπρόσωποί» μας διαχειρίζονται τα κοινά, σύμφωνα με τις πολιτικές τους αντιλήψεις και την ιδεολογία τους: ακόμα και η εξυπηρέτηση του ατομικού και μικροκομματικού συμφέροντος, που οι πλείστοι αυτών εφαρμόζουν αποτελεί μια ιδεολογία, η οποία διόλου τυχαία αποτελεί έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους του καπιταλιστικού συστήματος.

Ας κάνουμε μια αναγωγή: μια εταιρία έχει αποκλειστικό στόχο το ταμείο της να είναι κερδοφόρο. Ένας βουλευτής που τα παίρνει χοντρά από τις μίζες κάνει ακριβώς το ίδιο: αμφότεροι λειτουργούν με βάση τις αρχές του καπιταλισμού. Καλώς ή κακώς, η αστική δημοκρατία είναι το πολίτευμα που συμβάλλει στην «εύρυθμη λειτουργία» του καπιταλισμού. Δε μας αρέσει ο καπιταλισμός; Ε, ας κάνουμε κάτι για να τον αλλάξουμε, αλλά προς ώρας, αυτός μας βρίσκεται, με αυτόν πορευόμαστε.

Κλείνοντας την παρέκβαση, επισημαίνω ξανά πως οι εκλεγμένοι αντιπρόσωποι και τα κόμματα στα οποία ανήκουν διαχειρίζονται τα κοινά με βάση την ιδεολογία τους, την οποία εκφράζουν στα προεκλογικά τους προγράμματα. Δεν (πρέπει να) διοικούν -πολλώ δε μάλλον να χειρίζονται τους πολίτες ωσάν υπηκόους.

Ανά τέσσερα  (ενίοτε και λιγότερα) χρόνια, καλούμαστε να (ή να μην) ανανεώσουμε την θητεία αυτών εκπροσώπων. Στα διαλείμματα μεταξύ των εκλογών, οι περισσότεροι άλλο δεν κάνουμε από το να σιχτιρίζουμε την δική μας επιλογή και να βρίζουμε τα λαμόγια και τους  μιζαδόρους, που εμείς έχουμε επιλέξει. Όσο αντιφατικό κι αν ακούγεται, δεν πρόκειται για παραλογισμό: πρόκειται για δομικό στοιχείο της αστικής δημοκρατίας στη σύγχρονη μεταμοντέρνα εκδοχή της. Η κατάσταση αυτή είναι ιδιαίτερα βολική για όλους: για τους καπιταλιστές που κάνουν τη δουλίτσα τους μια χαρά χρησιμοποιώντας τα λαμόγια που εμείς επιλέγουμε, για τα ίδια τα λαμόγια που αβγατίζουν κέρδη και προνόμια, αλλά -μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας- και για μας που στηρίζουμε και διαιωνίζουμε το σύστημα μέσα από την ανανέωση της λαϊκής εντολής: είναι βολικότατο, φίλε μου, να ψηφίζεις τους ίδιους πάντα, να αναθέτεις σε αυτούς τις ευθύνες που αφορούν τη ζωή σου, ευελπιστώντας να σε βοηθήσουν να «τρουπώσεις» σε μια «θεσούλα», και να τους σιχτιρίζεις πίνοντας τη φραπεδιά σου, αλλά μην αναλαμβάνοντας καμία ευθύνη.

Τουλάχιστον, αν κάνεις τον κόπο να πας να το ρίξεις το ρημάδι το βόλι, διατηρείς το δικαίωμα να σιχτιρίζεις τα λαμόγια, δηλαδή πιθανώς τον εαυτό σου που, εντελώς βολεψιματικά, επαναλαμβάνεις σε τακτά χρονικά διαστήματα την ίδια α-νοησία.

Αν, όμως δεν μπεις στον κόπο, δεν έχεις κανένα μα κανένα δικαίωμα να ασκήσεις κριτική: επέλεξες να μην πάρεις θέση, ούτε καν βολεψιματική. Κλείσε, λοιπόν, το ωραίο σου στοματάκι, ρούφα ηδονικά τη φραπεδιά σου και καλύτερα να ασχοληθείς με την ανάλυση των αιτιών της πανωλεθρίας του Saki στη Γιουρωβύζιον ή με τα καλλιστεία των Μεγάλων ΕΛλήνων του Παπαχελά. Κι άσε την πολιτική κριτική για τους άλλους, εκείνους που μπήκαν στον κόπο.

Άπαξ πάλι και μπεις στον κόπο και επιλέξεις αυτούς που έβριζες, κάτι δεν πάει καλά, το’χεις το θεματάκι σου και να το κοιτάξεις, καθότι δεν είναι και πολύ σικ να φτύνεις εκεί που τρως.

Ενδεχομένως να ανήκεις και στην κατηγορία ΔΓ/ΔΑ, ή ίσως να είσαι από κείνους που δυσανασχετούν με τη μίζερη καθημερινότητα, που θέλουν την αλλαγή (όχι του Αντρέα, ούτε του Μπάρακ, αλλά μια κατάτι πιο επαναστατική αλλαγή), και δεν εκφράζονται πλήρως από την ιδεολογία και τις επιλογές κανενός από τα προσφερόμενα «πολιτικά προϊόντα». Υποψιάζομαι πως υπάρχουν πολλοί τέτοιοι εκεί έξω: μια λύση θα ήταν η επιλογή του «προϊόντος» με το οποίο διαφωνείς λιγότερο, έκπτωση είναι, το ξέρω, αλλά μάλλον σου εξασφαλίζει περισσότερα δικαιώματα από την αποχή, την απάθεια και την αυτο-περιθωριοποίηση -ειδικά αν η συμμετοχή στις εκλογές δεν αποτελεί και την μοναδική σου πολιτική πράξη.

Στην τελική, ακόμα και το άκυρο ή το λευκό αποτελούν πολιτική πράξη** -ο φραπές στην παραλία, όμως, σε καμία περίπτωση δεν είναι τέτοια.

Οι ευρωεκλογές

Τεχνηέντως και μαεστρικά, τόσο η ίδια η ΕΕ, όσο και οι κατά τόπους φραντσάιζέρ της (οι κατά τόπους κυβερνήσεις), έχουν κατορθώσει να τοποθετήσουν τον πολιτικό χώρο των Βρυξελλών μέσα σε ένα νεφελώδες, ασαφές και δυσνόητο πλαίσιο, από το οποίο λίγοι καταλαβαίνουν λίγα και πολλοί δεν καταλαβαίνουν τίποτα. Τα περί την ΕΕ διατυπώνονται με μια περίπλοκη γλώσσα, οι πολίτες αγνοούν πόσο πολύ επηρρεάζεται η καθημερινότητά τους από όσα αποφασίζονται στις Βρυξέλλες, αγνοούν ακόμα περισσότερο τι ρόλο διαδραματίζουν οι εκλεγμένοι τους αντιπρόσωποι στην διαδικασία λήψης αυτών των αποφάσεων (τόσο οι κυβερνήσεις, όσο και οι ευρωβουλευτές). Συνήθως, ταυτίζεται η ΕΕ με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Κοινοβούλιο είναι τοποθετημένο μέσα σε ένα θολό (πλην όμως πολυτελέστατο) συννεφάκι και οι Βρυξέλλες βρίσκονται πολύ μακριά, πιο μακριά κι από το φεγγάρι.

Πόσοι άραγε γνωρίζουν τι είναι το Συμβούλιο Υπουργών, ποια η διαφορά του από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ή από το Συμβούλιο της Ευρώπης*; Πόσοι γνωρίζουν πως ο ρόλος της Επιτροπής είναι να προτείνει νομοθεσίες (νομοσχέδια) και πως ΔΕΝ λαμβάνει αποφάσεις νομοθετικού χαρακτήρα; Πόσο γνωστό είναι το γεγονός ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται από το Συμβούλιο των Υπουργών (δλδ από τους αμρόδιους υπουργούς των κρατών μελών, δλδ από τις κυβερνήσεις που εμείς έχουμε ψηφίσει) και από το Ευρωκοινοβούλιο; Το ξέρετε πως οι ευρωβουλευτές είναι υποχρεωμένοι (με τα έξοδά τους καλυμμένα από την ΕΕ, δλδ από τους ευρωπαίους φορολογούμενους πολίτες) να επιστρέφουν στις εκλογικές τους περιφέρειες (δλδ στις χώρες τους) κάθε τέταρτη εβδομάδα, για να έρχονται σε επαφή με το εκλογικό τους σώμα; Πόσες φορές έχετε συναντήσει τον ευρωβουλευτή σας;

Για να τα (ξανα)κάνουμε τάληρα:
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάνει τρεις δουλειές: προτείνει νομοσχέδια, επιτηρεί την εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και διαχειρίζεται τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό (επιδοτήσεις, πρόστιμα κ.λπ.). Προκειμένου να αποφασιστεί μια νομοθεσία, στις περισσότερες περιπτώσεις ισχύει η διαδικασία της συναπόφασης: η προτεινόμενη νομοθεσία πρέπει να εγκριθεί από το Συμβούλιο Υπουργών και το Ευρωκοινοβούλιο. [Σε ορισμένες περιπτώσεις, το Κοινοβούλιο δεν έχει δικαίωμα συναπόφασης. Οι αποφάσεις δεν λαμβάνονται όλες με το ίδιο σύστημα πλειοψηφίας από το Συμβούλιο Υπουργών. Το βέτο δεν μπορεί να ασκηθεί παρά μόνο σε ελάχιστες, συνήθως πολιτικού χαρακτήρα, περιπτώσεις, όπως π.χ. η ένταξη νέου κράτους μέλους]. Το Κοινοβούλιο είναι το θεσμικό όργανο που αναλαμβάνει να δώσει την τελική έγκριση του προϋπολογισμού της ΕΕ. Με άλλα λόγια, την τελική απόφαση για το «πώς θα ξοδευτούν τα φράγκα», την λαμβάνουν οι Ευρωβουλευτές. Το Κοινοβούλιο, επίσης, εγκρίνει την σύνθεση της Επιτροπής (τον Μπαρόζο, τον Δήμα, τον Αλμούνια και τα άλλα παιδιά) και έχει την δυνατότητα να την παύσει. Για την ακρίβεια, το έχει πράξει μία φορά (Επιτροπή Σαντέρ, ενδεχομένως η μόνη χειρότερη από αυτή του  Μπαρόζο).

Στο Ευρωκοινοβούλιο, υπάρχουν πολιτικές ομάδες, διαμορφωμένες με ιδεολογικού χαρακτήρα κριτήρια (Χριστιανοδημοκράτες, Σοσιαλιστές, Αριστερά, Πράσινοι κ.λπ.). Σε αυτές προσχωρούν τα κόμματα των κρατών μελών. Δεν υπάρχουν ευρωπαϊκά κόμματα (μήπως θα έπρεπε;). Οι Ευρωβουλευτές εκλέγονται με καθολική ψηφοφορία από το 1979 (πριν από το 1979, ήταν… διορισμένοι από τα κράτη μέλη!). Το σύστημα ψήφισής τους δεν είναι το ίδιο σε όλα τα κράτη μέλη: σε άλλα κράτη ισχύει ο σταυρός προτίμησης και όχι η λίστα (μήπως θα έπρεπε το σύστημα να είναι ενιαίο;).

Τις τελευταίες εβδομάδες, η ΕΕ έχει λανσάρει μια διαφημιστική καμπάνια με στόχο την ευαισθητοποίηση των ευρωπαίων πολιτών για τις ευρωεκλογές και το να πειστούν αυτοί να μην απέχουν. Η καμπάνια είναι επιεικώς άθλια, επικοινωνιακά σε επίπεδο νηπαιγωγείου και με αιχμές ανεκδιήγητες. Σκέφτομαι πως αυτό είναι σκόπιμο. Όσο σκόπιμη είναι και η θολούρα και το πέπλο ασάφειας και μυστικότητας που καλύπτει την υπερ-κυβέρνηση των Βρυξελλών».  Είναι καλύτερα να ξέρουν λίγα οι πολίτες. Είναι καλύτερα να απέχουν, να πηγαίνουν για καφέ και για μπάνιο. Είναι βολικότερο να αδιαφορούν και να απωθούνται από τα κοινά. Έτσι, είναι πιο χειρίσιμοι -όπως και τα πρόβατα που οδηγούνται σχεδόν οικειοθελώς στο σφαγείο.

Οι εκλογές γενικώς δεν είναι το καθοριστικό πεδίο πολιτικής δραστηριοποίησης, ούτε η διαδικασία που επιλύει τα προβλήματα. Αν όμως, υπάρχουν, αυτό οφείλεται στο ότι κάποιοι πριν από μας τις διεκδίκησαν. Προτού να συμβεί αυτό, υπήρχαν μοναρχίες και ολιογαρχίες, που ήταν σαφώς βολικότερες για τους ιθύνοντες, διοικούντες και ορίζοντες τις τύχες του πόπολου. Οι εκλογές αποτελούν πάντως ένα πεδίο άσκησης ελέγχου και πίεσης από τα κάτω προς τα πάνω. Αν είναι το μόνο, τότε το σύστημα διευκολύνεται και διαιωνίζεται προς το συμφέρον των «πάνω». Αν πάντως εκλείψουν, αυτό σαφώς θα βολέψει τους «πάνω». Πάντως, πλέον, δεν χρειάζεται μια χούντα για να καταργηθούν στην πράξη οι εκλογές. Με την αποχή, απλά διευκολύνεται η διαδικασία απονεύρωσης και πρακτικής ακύρωσης των εκλογών -μάλλον δεν χρειάζεται να αναφερθεί ποιος βγαίνει κερδισμένος σε αυτή την περίπτωση.

______________________________
*Συμβούλιο των Υπουργών (των κρατών -μελών της ΕΕ): συνεδριάζει σε εννέα διαφορετικούς σχηματισμούς (Γεωργίας, Οικονομίας και Οικονομικών, Γενικών και Εξωτερικών υποθέσεων, Περιβάλλοντος, Υγείας και Κοινωνικών υποθέσεων, Μεταφορών/Επικοινωνιών/Ενέργειας, Δικαιοσύνης, Ανταγωνισμού (!), Εκπαίδευσης/Πολιτισμού/Νέας Γενιάς) σε τακτά χρονικά διαστήματα ανά το έτος (στις Βρυξέλλες ή το Λουξεμβούργο). Σε κάθε σχηματισμό συμμετέχουν οι αρμόδιοι από κάθε κράτος μέλος Υπουργοί. Τροποποιεί και εγκρίνει ή απορρίπτει τα νομοσχέδια που προτείνει η Επιτροπή.
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο: συνεδριάζει τέσσερις φορές το χρόνο στις Βρυξέλλες. Σε αυτό συμμετέχουν οι αρχηγοί των κρατών μελών. Δεν λαμβάνει αποφάσεις (εκτός από περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης και κρίσεων), αλλά διαμορφώνει τις κατευθυντήριες γραμμές της πολιτικής που θα ασκηθεί.
Συμβούλιο της Ευρώπης: διεθνής οργανισμός, ανεξάρτητος από την ΕΕ (άσχετος, άλλος, πώς το λένε;). Διαθέτει 47 κράτη μέλη (μεταξύ των οποίων και «μη ευρωπαϊκά», όπως η Ρωσία, το Καζακστάν ή η Τουρκία) και εδρεύει στο Στρασβούργο. Ασχολείται κυρίως με θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πολιτιστικής κληρονομιάς.

**Να διαβάσετε οπωσδήποτε το ποστ  του Έλικα, στο οποίο παραπέμπει το λινκ: τα λέει πολύ καλύτερα από μένα.

***********
Το ποστ απέχει πολύ από το να είναι πλήρες και αρκετές από τις πληροφορίες διατυπώθηκαν με απλοποιημένο και γενικευμένο τρόπο, καθότι είναι αρκετά δύσκολο να συνοψίσουμε την σχετική με την ΕΕ ύλη ενός ακαδημαϊκού έτους σε ένα τόσο σύντομο και περιληπτικό κείμενο. Ζητώ επιείκια και κατανόηση από τους ειδήμονες περί τα «ευρωπαϊκά».